Son günlerde bazı illerimizde meslektaşlarımıza ya da sağlık kuruluşlarına sağlık müdürlükleri tarafından, basit bir takım eksikliklerle ilgili olarak, yüzbinlerce liralık idari para cezaları kesildiğine ilişkin şikayetler Birliğimize gelmektedir.

Bazı sağlık müdürlüklerinin, uygulanacak yaptırımı, Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik yerine Sağlık Hizmetleri Temel Kanununa dayandırdığı  anlaşılmaktadır.

Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun Ek 11. Maddesinde 01.03.2024 tarihinde yürürlüğe giren 7496 sayılı Torba Kanunla değişiklik yapılmıştır: “Sağlık Bakanlığınca belirlenen kayıtları uygun şekilde tutmayan veya bildirim zorunluluğunu yerine getirmeyen sağlık kurum ve kuruluşları elli bin Türk lirasından az olmamak üzere bir önceki aya ait brüt hizmet gelirinin yüzde ikisi kadar idari para cezası ile cezalandırılır. “ "Sağlık Bakanlığınca belirlenen acil hastaya müdahale esaslarına; personel, tıbbi cihaz ve donanım, bina ve hizmet birimleri, malzeme ile ilaç standartlarına uyulmaması hâllerinde yüz bin Türk lirasından az olmamak üzere bir önceki aya ait brüt hizmet gelirinin yüzde beşine kadar idari para cezası uygulanır."

50 bin lira ceza verilebilmesi için Bakanlık tarafından belirlenmiş olan kayıtların tutulması ya da bildirim zorunluluğuna uyulmamış olması gereklidir. Her bir olayda, Bakanlığın zorunlu olarak belirlediği kayıtların tutulup tutulmadığı ile bildirim zorunluluğu getirilmiş olmasına karşın buna uyulup uyulmadığının değerlendirilmesi gerekir. Maddede tanımlanan yaptırımın ağırlığı da gözetildiğinde fiilin unsurlarının kesin olarak saptanması gereklidir. Bu anlamda, bildirim zorunluluğu, bulaşıcı hastalıklarla ve suç oluşturan bir eylemin görev sırasında öğrenilmesiyle sınırlı olarak tanımlanmıştır. Bunun hastaların kişisel sağlık bilgilerinin hangi sistemde kaydedileceğinin bildirim zorunluluğu kapsamında değerlendirilmesi doğru değildir. 

Diğer yandan; 100 bin lira ceza verilmesine neden olan kusur, acil hastaya müdahale esaslarına ve bu bağlamda personel, tıbbi cihaz ve donanım, bina ve hizmet birimleri, malzeme ile ilaç standartlarına uyulmamasıdır. Bir başka ifadeyle, maddede belirtilen personel, tıbbi cihaz ve donanım, bina ve hizmet birimleri, malzeme ile ilaç standartları acil hastaya müdahale ile ilgili olarak belirlenmiştir. Maddenin ifadesinden bu anlaşıldığı gibi, öngörülen yaptırımın ağırlığı gözetildiğinde de söz konusu cezanın, acil hastaya müdahale için gerekli standardın sağlanmamasıyla ilgili olduğu da açıktır.

7496 sayılı Kanun'un Sağlık Komisyonundaki görüşmesinde bu konu tartışılmış; Teklif sahibi Milletvekili aşağıdaki açıklamayı yaparak düzenlemenin acil hastaya müdahale esasları ile ilgili olduğunu ayrıca vurgulamıştır: "…acil müdahaleyi gerektiren aletleri bulundurmadığı zaman kişilerin hayatına mal olabilir. Onun için, cezaların biraz da caydırıcı olması gerektiğini düşünüyoruz" (Teklif sahibi Uşak Milletvekili İsmail Güneş - Komisyon Tutanakları s.96; https://www5.tbmm.gov.tr/develop/owa/komisyon_tutanaklari.goruntule?pTutanakId=3228)  

7496 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 01.03.2024 tarihinden hemen sonra, 05.03.2024 tarihinde Yönetmelik’te, söz konusu Kanuna uyum amacıyla değişiklikler yapılmıştır. Belirtilen amaç ve maddenin düzenleniş biçimi gözetilerek, söz konusu Kanun’dan sonra Yönetmelik değiştirilmiş ise de yaptırımlarda belirlenmiş olan para cezaları Kanundaki gibi 50 bin veya 100 bin gibi rakamlara yükseltilmemiştir.

Yönetmelik'te ayrıca ve açıkça belirlenen yaptırımlar İdare tarafından yorum yoluyla yeniden belirlenemez, ilgisiz bir Kanun hükmüne dayalı olarak meslektaşlarımıza kesilen yüzbinlerce liralık idari para cezaları hukuka aykırıdır. Bu yönde uygulanan yaptırımlara karşı iptal davası açılmasını, bu davalarda odalarımızdan ve Birliğimizden destek alınabileceğini belirtir; meslektaşlarımız ile İdare’nin haksız yere karşı karşıya getirilmesine neden olan hukuka, adalete ve hakkaniyete aykırı bu uygulamaların  yinelenmemesi için Sağlık Bakanlığı nezdinde girişimlerde bulunduğumuzu meslektaşlarımıza saygıyla duyururuz.

Türk Dişhekimleri Birliği